タタール語の基数詞(「0」から「100万」まで)の言い方と,それらを使ったものの数え方について書く。
タタール語はキリル文字で表記し,適宜ラテン文字による翻字を添える。詳しくは「キリル文字のラテン文字化」を参照。
- 目次-CONTENTS-
- 更新履歴
基本的なしくみ
基数詞
タタール語の基数詞は10進法に基づいている。
0
0
ноль(nolʹ)
1から9まで
1
бер(ber)
2
ике(ike)
3
өч(öç)
4
дүрт(dürt)
5
биш(biş)
6
алты(altı)
7
җиде(cide)
8
сигез(sigez)
9
тугыз(tugız)
10から90まで
10
ун(un)
20
егерме(egerme)
30
утыз(utız)
40
кырык(kırık)
50
илле(ille)
60
алтмыш(altmış)
70
җитмеш(citmeş)
80
сиксән(siksän)
90
туксан(tuksan)
100以上の数
100
йөз(yöz)
1000
мең(meñ)
100万
миллион(million)
99以下の数は「10から90まで」と「1から9まで」を組み合わせる。このとき「11から19まで」は1語につなげて書き,ほかは分かち書きする(「#用例」も参考に)。
基数詞の組み合わせ(1)
11
унбер(unber)
22
егерме ике(egerme ike)
33
утыз өч(utız öç)
44
кырык дүрт(kırık dürt)
55
илле биш(ille biş)
66
алтмыш алты(altmış altı)
77
җитмеш җиде(citmeş cide)
88
сиксән сигез(siksän sigez)
99
туксан тугыз(tuksan tugız)
100以上の数は,前につけた数詞の分だけ倍になる。ике йөз(ike yöz)「200」のように分かち書きする。
100以上の数
100
йөз(yöz)
200
ике йөз(ike yöz)
500
биш йөз(biş yöz)
1000
мең(meñ)
2000
ике мең(ike meñ)
5000
биш мең(biş meñ)
100万
миллион(million)
200万
ике миллион(ike million)
500万
биш миллион(biş million)
100以上の数と99以下の数を組み合わせる場合は以下のようになる。
基数詞の組み合わせ(2)
101
йөз бер(yöz ber)
111
йөз унбер(yöz unber)
121
йөз егерме бер(yöz egerme ber)
1234
мең ике йөз утыз дүрт(meñ ike yöz utız dürt)
5001
биш мең бер(biş meñ ber)
1000以上の数は3桁ごとにベースとなる基数詞が変わるシステム。すなわち,「1万」は「10×1000」,「10万」は「100×1000」のようになる。
1000以上の数
1000
мең(meñ)
1万
ун мең(un meñ)
10万
йөз мең(yöz meñ)
100万
миллион(million)
1000万
ун миллион(un million)
1億
йөз миллион(yöz million)
ものの数え方
タタール語の名詞には複数形がある。しかし,数詞が名詞につくときは,名詞は複数形にしない。
- бер китап(ber kitap)
- 1冊の本
- ике китап(ike kitap)
- 2冊の本
- китаплар(kitaplar)
- 本(複数)
- бер япон(ber yapon)
- ひとりの日本人
- өч япон(öç yapon)
- 3人の日本人
- японнар(yaponnar)
- 日本人(複数)
-лар(-lar)や-нар(-nar)は複数を表す語尾。
用例
0から99までのすべての基数詞と,大きな数の例を少し挙げておく。
0から9まで
0
ноль(nolʹ)
1
бер(ber)
2
ике(ike)
3
өч(öç)
4
дүрт(dürt)
5
биш(biş)
6
алты(altı)
7
җиде(cide)
8
сигез(sigez)
9
тугыз(tugız)
10から19まで
10
ун(un)
11
унбер(unber)
12
унике(unike)
13
унөч(unöç)
14
ундүрт(undürt)
15
унбиш(unbiş)
16
уналты(unaltı)
17
унҗиде(uncide)
18
унсигез(unsigez)
19
унтугыз(untugız)
20から29まで
20
егерме(egerme)
21
егерме бер(egerme ber)
22
егерме ике(egerme ike)
23
егерме өч(egerme öç)
24
егерме дүрт(egerme dürt)
25
егерме биш(egerme biş)
26
егерме алты(egerme altı)
27
егерме җиде(egerme cide)
28
егерме сигез(egerme sigez)
29
егерме тугыз(egerme tugız)
30から39まで
30
утыз(utız)
31
утыз бер(utız ber)
32
утыз ике(utız ike)
33
утыз өч(utız öç)
34
утыз дүрт(utız dürt)
35
утыз биш(utız biş)
36
утыз алты(utız altı)
37
утыз җиде(utız cide)
38
утыз сигез(utız sigez)
39
утыз тугыз(utız tugız)
40から49まで
40
кырык(kırık)
41
кырык бер(kırık ber)
42
кырык ике(kırık ike)
43
кырык өч(kırık öç)
44
кырык дүрт(kırık dürt)
45
кырык биш(kırık biş)
46
кырык алты(kırık altı)
47
кырык җиде(kırık cide)
48
кырык сигез(kırık sigez)
49
кырык тугыз(kırık tugız)
50から59まで
50
илле(ille)
51
илле бер(ille ber)
52
илле ике(ille ike)
53
илле өч(ille öç)
54
илле дүрт(ille dürt)
55
илле биш(ille biş)
56
илле алты(ille altı)
57
илле җиде(ille cide)
58
илле сигез(ille sigez)
59
илле тугыз(ille tugız)
60から69まで
60
алтмыш(altmış)
61
алтмыш бер(altmış ber)
62
алтмыш ике(altmış ike)
63
алтмыш өч(altmış öç)
64
алтмыш дүрт(altmış dürt)
65
алтмыш биш(altmış biş)
66
алтмыш алты(altmış altı)
67
алтмыш җиде(altmış cide)
68
алтмыш сигез(altmış sigez)
69
алтмыш тугыз(altmış tugız)
70から79まで
70
җитмеш(citmeş)
71
җитмеш бер(citmeş ber)
72
җитмеш ике(citmeş ike)
73
җитмеш өч(citmeş öç)
74
җитмеш дүрт(citmeş dürt)
75
җитмеш биш(citmeş biş)
76
җитмеш алты(citmeş altı)
77
җитмеш җиде(citmeş cide)
78
җитмеш сигез(citmeş sigez)
79
җитмеш тугыз(sitmeş tugız)
80から89まで
80
сиксән(siksän)
81
сиксән бер(siksän ber)
82
сиксән ике(siksän ike)
83
сиксән өч(siksän öç)
84
сиксән дүрт(siksän dürt)
85
сиксән биш(siksän biş)
86
сиксән алты(siksän altı)
87
сиксән җиде(siksän cide)
88
сиксән сигез(siksän sigez)
89
сиксән тугыз(siksän tugız)
90から99まで
90
туксан(tuksan)
91
туксан бер(tuksan ber)
92
туксан ике(tuksan ike)
93
туксан өч(tuksan öç)
94
туксан дүрт(tuksan dürt)
95
туксан биш(tuksan biş)
96
туксан алты(tuksan altı)
97
туксан җиде(tuksan cide)
98
туксан сигез(tuksan sigez)
99
туксан тугыз(tuksan tugız)
大きな数
- 1,234,567
- миллион ике йөз утыз дүрт мең биш йөз алтмыш җиде
- million ike yöz utız dürt meñ biş yöz altmış cide
- 12,345,678
- унике миллион өч йөз кырык биш мең алты йөз җитмеш сигез
- unike million öç yöz kırık biş meñ altı yöz citmeş sigez
- 123,456,789
- йөз егерме өч миллион дүрт йөз илле алты мең җиде йөз сиксән тугыз
- yöz egerme öç million dürt yöz ille altı meñ cide yöz siksän tugız
- 1,010,101
- миллион ун мең йөз бер
- million un meñ yöz ber
参考文献
- 『ニューエクスプレスプラス タタール語(CD付)』白水社,2023年,櫻間瑞希,菱山湧人